Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Ι.Μ. Αγάθωνος



Στα βόρεια της Οίτης, με πανοραμική θέα προς τον κάμπο του Σπερχειού, στη χώρα των Αινιάνων με πρωτεύουσα την Υπάτη, σε υψόμετρο 800 μέτρων είναι κτισμένη η Ιερά Μονή Αγάθωνος. Η Μονή, μία κιβωτός της φύσης, έχει να παρουσιάσει αξιόλογες θρησκευτικές και οικολογικές δραστηριότητες και στο κτιριακό της συγκρότημα υπάρχει το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, που περιλαμβάνει, 1. Βοτανικό Κήπο με αντιπροσωπευτικό αριθμό φυτικών ειδών της Οίτης που μεταφέρθηκαν και φυτεύτηκαν στον περίβολο του Μουσείου. 2. Μουσείο του Εθνικού Δρυμού.
Στο γενικό μέρος του Μουσείου, παρουσιάζονται πληροφορίες και στοιχεία που αφορούν τη διατήρηση και προστασία της φυσικής κληρονομιάς. Το Ειδικό Μέρος του Μουσείου είναι εμπλουτισμένο με εκθέματα της χλωρίδας και της πανίδας της Οίτης και παρέχει πληροφορίες που σχετίζονται με τη γεωλογία, παλαιοντολογία, κλιματολογία, εδαφολογία και οικολογία της περιοχής του Εθνικού Δρυμού Οίτης. Το Εργαστήριο-Βιβλιοθήκη που υπάρχει στο χώρο του Μουσείου προσφέρει σημαντική βοήθεια στον τομέα της έρευνας και στον συνεχή εμπλουτισμό του. 3. Μουσείο Ορνιθόμορφων πουλιών και Εκτροφείο Θηραμάτων ιδρύθηκε από τη Δασική Υπηρεσία το 1956 στο μοναστήρι και καταλαμβάνει έκταση 985 στρεμμάτων.

Εθνικός Δρυμός Οίτης

O Εθνικός Δρυμός Οίτης θεωρείται ως ένας από τους πιο επιτυχημένους (από πλευρά οικολογικής αξίας και βαθμό προστασίας) δρυμούς της χώρας. Ιδρύθηκε το 1966 με σκοπό την προστασία της μοναδικής χλωρίδας και άγριας ζωής του βουνού. Τουλάχιστον 50 ελληνικά ενδημικά φυτικά είδη φύονται μέσα στα όρια της προτεινόμενης περιοχής, 8 από τα οποία προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία. Επιπλέον, άλλα 40 ενδημικά είδη της βαλκανικής υπάρχουν στην Οίτη. Μεγάλης οικολογικής σημασίας είναι ένα μικρό οροπέδιο στη θέση Λειβαδιές, όπου παρουσιάζονται τρεις τύποι λιβαδιών και μια εκπληκτική ποικιλία φυτών και εντόμων. Η ύπαρξη ενός εποχικού τέλματος, στη μέση του οροπεδίου αυτού, προσφέρει οικολογικό θώκο σε είδη που σε άλλη περίπτωση δεν θα ενδημούσαν σε έναν τυπικό ορεινό βιότοπο. Τέλος, μεγάλης οικολογικής αξίας είναι μια περιορισμένης έκτασης συστάδα από μαύρη πεύκη. Η σημασία της έγκειται στο μεγάλο βαθμό απομόνωσής της από τα εκτεταμένα δάση μαύρης πεύκης της βόρειας (Πίνδος, Ολυμπος) και της νότιας (Ταϋγετος, Χελμός) Ελλάδας. Τα σπήλαια του βουνού παρουσιάζουν επιστημονικό ενδιαφέρον, ιδιαίτερα αυτό της Ανεμότρυπας. Το όρος Οίτη συνδέεται με πολλές πτυχές της ελληνικής ιστορίας και μυθολογίας. Στην ευρύτερη περιοχή του βουνού έλαβαν χώρα πολλές μάχες κατά την Ελληνική Επανάσταση (1821-1827) και κατά την αντίσταση στον ναζισμό (1941-1944). Κατά τη βυζαντινή περίοδο η κοινωνία της Υπάτης γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθηση (το φημισμένο μοναστήρι του Αγάθωνος χτίστηκε εκείνη την εποχή). Επίσης, κατά τον Παυσανία, υπήρχε στην κορυφή του βουνού, κατά τους κλασικούς χρόνους, ιερό αφιερωμένο στον ημίθεο Ηρακλή. Στο μοναστήρι του Αγάθωνα λειτουργεί σήμερα ένα μικρό μουσείο που παρουσιάζει την άγρια ζωή και τη φύση του όρους και του δρυμού ειδικότερα.